Σε καθεστώς αυστηρών περιορισμών και ελέγχων τίθενται άμεσα οι πτήσεις των drones ή των Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ), όπως αναφέρονται στον σχετικό κανονισμό της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) που δημοσιεύτηκε και θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2017.
Μέσω του νέου κανονισμού επιχειρείται ουσιαστικά να μπει τέλος στις ανεξέλεγκτες πτήσεις drones, κάποια από τα οποία, λόγω των εντυπωσιακών πτητικών τους ικανοτήτων, μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για την αεροπλοΐα ή να χρησιμοποιηθούν για παράνομες-εγκληματικές ενέργειες.
Εναρμονιζόμενη με τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επιχειρώντας να θέσει ένα πρώτο πλαίσιο ενόψει και μελλοντικών χρήσεων, όταν για παράδειγμα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη προβλέπεται ότι θα παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τομέα των μεταφορών, η YΠΑ βάζει κανόνες ελέγχου και περιορισμού των πτήσεων. Κάνει μεταξύ άλλων υποχρεωτική την τήρηση μητρώου εγγραφής όλων των drones και των χειριστών τους, εφόσον επιχειρούν πτήσεις εμβέλειας άνω των 50 μέτρων (εξαιρούνται δηλαδή τα mini drones που μοιάζουν με παιχνίδια), προβλέπει την υποβολή σχεδίων πτήσης μέσω ειδικής εφαρμογής και επιβάλει τον περιορισμό ανύψωσης τους μέχρι τα 400 πόδια -περίπου 120 μέτρα, όταν κάποια από τα εμπορικά διαθέσιμα drones μπορούν να φτάσουν εύκολα σε ύψος 500 και πλέον μέτρων.
Στο πεδίο εφαρμογής του σχετικού κανονισμού δεν εμπίπτουν τα αερομοντέλα, τα θέματα των οποίων ρυθμίζονται από προϋπάρχοντα κανονισμό της ΥΠΑ και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς ή άλλους κρατικούς σκοπούς από τους αντίστοιχους κρατικούς φορείς (ένοπλες δυνάμεις, σώματα ασφαλείας κλπ).
Η διεξαγωγή πτήσεων ΣΜηΕΑ επιτρέπεται γενικά σε εναέριο χώρο διαχωρισμένο από τον εναέριο χώρο που χρησιμοποιείται από τα επανδρωμένα αεροσκάφη. Ειδικότερα τα Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών επιτρέπεται να ίπτανται:
α. Κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια για την κυκλοφορία επανδρωμένων αεροσκαφών με κανόνες πτήσεως διά οργάνων (IFR) ή/και εξ όψεως (VFR), με μέγιστο ύψος τα 400 πόδια επάνω από το έδαφος ή την επιφάνεια της θάλασσας.
β. Επάνω από τα ανώτερα όρια του ελεγχομένου εναερίου χώρου για την κυκλοφορία επανδρωμένων αεροσκαφών (επίπεδο πτήσεως 460 έως 46.000 πόδια).
γ. Εντός προσωρινών αποκλειστικών περιοχών που προσδιορίζονται από τις υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας της ΥΠΑ για πτήσεις ΣΜηΕΑ.
δ. Σε καθορισμένα ίχνη και ύψη που προσδιορίζονται με ειδικές άδειες των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας της ΥΠΑ.
Οι απαγορεύσεις
Η διεξαγωγή Πτήσεων ΣΜηΕΑ απαγορεύεται γενικά σε εναέριο χώρο:
α. Όπου διενεργούνται πτήσεις επανδρωμένων αερο- σκαφών με κανόνες πτήσεως διά οργάνων ή και εξ όψεως.
β. Εντός των ζωνών κυκλοφορίας των αεροδρομίων και ούτως ή άλλως σε απόσταση μικρότερη των 8 χιλιομέτρων από την περίμετρο του αεροδρομίου και από τα ίχνη προσγείωσης/απογείωσης από/προς το αεροδρόμιο.
γ. Στις απαγορευμένες περιοχές για τις πτήσεις συστημάτων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όπως ορίζονται από τους αρμόδιους φορείς και δημοσιεύονται με απόφαση της ΥΠΑ.
δ. Εντός των απαγορευμένων και περιορισμένων περιοχών, εντός των οποίων απαγορεύονται ή περιορίζονται οι πτήσεις των επανδρωμένων αεροσκαφών, οι οποίες ορίζονται από τις υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας. Σε ειδικές περιπτώσεις και κατόπιν αιτήματος προς την ΥΠΑ υπάρχει η δυνατότητα να επιτραπεί η πτήση ΣΜηΕΑ σε σχετικό εναέριο χώρο.
Τι να προσέχουν οι χειριστές
Όπως αναφέρεται, ο χειριστής είναι υπεύθυνος για την ασφαλή λειτουργία και την ασφαλή απόσταση του ΣμηΕΑ από ανθρώπους και κινητά/ακίνητα στοιχεία περιουσίας στο έδαφος ή τη θάλασσα. Οι χειριστές των ΣμηΕΑ που χρησιμοποιούνται για μη επαγγελματικούς σκοπούς θα εξασφαλίζουν ότι δεν θα ίπτανται πάνω από ανθρώπους. Ακόμα απαγορεύεται γενικά η πτήση ΣΜηΕΑ επάνω από συγκεντρώσεις προσώπων. Εξαιρούνται τα ΣμηΕΑ και οι χειριστές τους όταν διαθέτουν άδεια επαγγελματικής χρήσης με καταχώρηση για πτήσεις επάνω από συγκεντρώσεις και η πτητική ασφάλεια συμπληρώνεται με μηχανισμούς ασφαλείας (αλεξίπτωτα, μικρό βάρος σώματος με αφρώδες υλικό κ.α).
Όπως ορίζεται, η διεξαγωγή των πτήσεων ΣΜηΕΑ με λειτουργία σε απόσταση οπτικής επαφής ή και με λειτουργία σε απόσταση με επέκταση οπτικής επαφής (μέσω της εικόνας που μεταδίδεται από την κάμερα του drone στο χειριστήριο) θα διενεργείται στα χρονικά όρια μισής ώρας πριν από την ανατολή του ηλίου έως μισής ώρας μετά από τη δύση του ηλίου.
Οι εκμεταλλευόμενοι/ιδιοκτήτες/χειριστές των ΣμηΕΑ των οποίων η πτήση διεξάγεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μέτρων από τον χειριστή απαιτείται να υποβάλλουν αίτηση εγγραφής στο ειδικό μητρώο ή το νηολόγιο της ΥΠΑ, ή να διαβιβάσουν το πιστοποιητικό καταχώρησης στο μητρώο ή το νηολόγιο αντίστοιχης υπηρεσίας του εξωτερικού. Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά με φόρμα εγγραφής που θα παρέχεται από το ιστολόγιο της ΥΠΑ (www.ypa.gr). Η καταχώρηση στην «ανοικτή», την «ειδική» ή «πιστοποιημένη» κατηγορία ΣμηΕΑ γίνεται με απόφαση της ΥΠΑ με κριτήρια πέραν του βάρους, την αξιολόγηση των κινδύνων, τις διεξαγόμενες επιχειρήσεις και τις τεχνικές δυνατότητές τους. Σε περιπτώσεις για τις οποίες η εξυπηρέτηση της διεξαγωγής εναέριων εργασιών απαιτεί ειδική άδεια, οι ιδιοκτήτες/χειριστές των ΣΜηΕΑ θα απευθύνονται στην ΥΠΑ λαμβάνοντας σχετικές πληροφορίες από την ιστοσελίδα της.
Ειδική μνεία γίνεται στην τήρηση των διατάξεων των νόμων για την προστασία προσωπικών δεδομένων.
Ακόμα ο χειριστής έχει την αστική ευθύνη για τις τυχόν ζημίες που προκαλούνται κατά την εκτέλεση των πτήσεων των ΣμηΕΑ υπό το χειρισμό του. Διεκρινίζεται, ότι σε περίπτωση χρήσης ΣμηΕΑ για επαγγελματικούς σκοπούς είναι η υποχρεωτική η ασφάλιση για ζημίες έναντι τρίτων και ειδικότερα έναντι υλικών ζημιών έως 150.000 και για σωματικές βλάβες έως 1.000.000 ευρώ.
Ο ιδιοκτήτης/χειριστής είναι υπεύθυνος να εξασφαλίσει την καταχώρηση του ΣμηΕΑ στο ειδικό μητρώο της ΥΠΑ και την έκδοση των αδειών πτητικής ικανότητας χειριστών ή και άδειας αεροπορικής εκμετάλλευσης αν απαιτείται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού και γενικά την τήρησή του. Επίσης, είναι υπεύθυνος για την ταυτοποίηση του ΣμηΕΑ με ένθετη πινακίδα ή ανεξίτηλη γραφή, με τον αριθμό καταγραφής στο μητρώο της ΥΠΑ.
Οι χειριστές ΣμηΕΑ, των οποίων η πτήση διεξάγεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μέτρων, έχουν την υποχρέωση πριν τη διεξαγωγή της πτήσης να συμπληρώνουν τα στοιχεία διαδρομής μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής για σχέδιο πτήσης των ΣμηΕΑ στον ιστότοπο της ΥΠΑ, στην οποία αποτυπώνονται οι δομές του εναερίου χώρου, δημοσιεύονται οι περιοχές όπου απαγορεύονται οι πτήσεις των ΣμηΕΑ (όπως τα αεροδρόμια) και οι απαγορευμένες, περιορισμένες, επικίνδυνες περιοχές για ΣμηΕΑ και επανδρωμένα αεροσκάφη. Επίσης στην ίδια εφαρμογή δημοσιεύονται οι προσωρινές αποκλειστικές περιοχές που ορίζονται για χρήση των ΣμηΕΑ. Οι χειριστές συμπληρώνουν τα στοιχεία άμεσης επικοινωνίας (κινητό τηλέφωνο) και παραμένουν διαθέσιμοι για επικοινωνία με Υπηρεσίες Ενα- έριας Κυκλοφορίας της ΥΠΑ για τυχόν οδηγίες κατά τη διάρκεια της πτήσης.
Σε καταστάσης πτήσης πέραν οπτικής επαφής, δηλαδή σε απόσταση τέτοια όπου δεν είναι δυνατή η με οποιοδήποτε τρόπο επαφή του χειριστή του συστήματος με οπτικά μέσα, προβλέπεται η χρήση προσωρινής αποκλειστικής περιοχής εναερίου χώρου, με πλήρη συμμόρφωση στις εγκεκριμένες διαδικασίες εναερίου κυκλοφορίας.
Επίσης, προβλέπεται διαδικασία αδειοδότησης χειριστών ΣμηΕΑ σε περίπτωση επαγγελματικής δραστηριότητα, δηλαδή η χορήγηση άδειας χειριστού.
Πρόστιμα
Το πρόστιμο από την παράβαση των διατάξεων του νέου κανονισμού αναφορικά με τη λειτουργία, την εκμετάλλευση, την ασφάλεια, τους κανόνες εναέριας κυκλοφορίας, καθώς και τις διατάξεις άλλων νόμων και κανονισμών της πολιτικής αεροπορίας ή την άρνηση ελέγχου από την ΥΠΑ, ξεκινά από τα 500 ευρώ και βάσει του Κώδικα Αεροπορικού Δικαίου μπορεί να φτάσει τις 250.000 ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.
