H Καθαρά Δευτέρα αποτελεί το πρώτο εορταστικό τριήμερο του έτους και μια από τις αγαπημένες γιορτές όλων των Ελλήνων. Παραδοσιακά η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής και αποτελεί την ιδανική ευκαιρία για την οικογένεια και τους φίλους να έρθουν πιο κοντά, να μαζευτούν γύρω από το τραπέζι και να απολαύσουν μαζί τις παραδοσιακές νοστιμιές της ημέρας. Κάποτε, το τραπέζι αυτό βρισκόταν στην εξοχή, σήμερα όμως μπορεί να στρωθεί οπουδήποτε. Σε κήπους και μπαλκόνια, στο σπίτι ή σε πικ νικ στην ύπαιθρο, όλη η παρέα μαζεύεται για να συνεχίσει την όμορφη αυτή παράδοση με χαρταετό, νηστίσιμα μεζεδάκια, λαγάνα και φυσικά, χαλβάς με την ξεχωριστή γλύκα και νοστιμιά που δίνει στο τραπέζι.
Όλοι απολαμβάνουμε την Καθαρά Δευτέρα, ωστόσο πόσα γνωρίζουμε σχετικά με αυτή;
Πρώτα – πρώτα, γιατί λέγεται «Καθαρά» Δευτέρα;
Η απάντηση των λαογράφων είναι σαφής! Η Καθαρά Δευτέρα πήρε το όνομά της από τη συνήθεια των νοικοκυρών να καθαρίζουν την ημέρα εκείνη τα μαγειρικά τους σκεύη από τα κρεατικά μαγειρέματα της Απoκριάς. Για αυτόν τον λόγο, στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας, νηστίσιμα εδέσματα όπως όσπρια, θαλασσινοί μεζέδες και λαγάνα έχουν την τιμητική τους. Πρωταγωνιστής όλων, όμως είναι διαχρονικά ο Μακεδονικός Χαλβάς.
Συχνά, χρησιμοποιούμε και τη λέξη «Κούλουμα» για να περιγράψουμε την ίδια ημέρα. Από που προέρχεται η ονομασία αυτή;
Η ονομασία «Κούλουμα» αναφέρεται στον υπαίθριο εορτασμό της Καθαράς Δευτέρας. Κατά την πιθανότερη εκδοχή, η λέξη προέρχεται από τον αναγραμματισμό της λατινικής λέξης «cumulus» που, εκτός των άλλων, σημαίνει αφθονία και σηματοδοτεί την αρχή της Σαρακοστής και της νηστείας, περίοδο κατά την οποία ο Μακεδονικός Χαλβάς δεν λείπει από κανένα ελληνικό τραπέζι.
Από την άλλη, σύμβολο της Καθαράς Δευτέρας είναι ο χαρταετός. Γιατί όμως;
Το πέταγμα του χαρταετού συμβολίζει την πνευματική ανάταση του ανθρώπου και αποτελεί παραδοσιακό έθιμο της Καθαράς Δευτέρας. Κάθε χρόνο τέτοια μέρα ο ελληνικός ουρανός γεμίζει με πολύχρωμους χαρταετούς. Προσοχή, όμως: το πέταγμα του χαρταετού απαιτεί ιδιαίτερη μαστοριά, γι΄αυτό και πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα ζύγια της καλούμπας και στο μέγεθος της ουράς.
